« HOJI BAYRAM VALIY »

Ўз даврида шоир ва шайх сифатида жуда катта эътиборга сазовор бўлган Ҳожи Байрам Чубук дарёсининг водийсидаги Зулфозил қишлоғида дунёга келди. Унинг отаси Aҳмад деҳқончилик билан шуғулланган. Бошланғич маълумот олгач, таҳсил олишни мадрасада давом эттиради. Ҳижоз ва Шомга бориб тасаввуф шайхларидан таълим олади. Бурса ва Оқсаройда бўлиб, сўнгра Aнқарага келиб мударрислик қилади. Тасаввуф таълимотини пухта ўрганган Ҳожи Байрамнинг ўзи ҳам пирлик мақомига етиб “Байрамийлик” (Маломатийлик) тариқатига асос солади. Маломатий тариқатидагилар ўзларининг фазилатларини кўз-кўз қилмас, кенг халқ оммасидан ўзларини юқори қўймас, аксинча халқнинг оғирини енгил қилишга ҳаракат қилардилар. Ҳожи Байрам асос солган тариқат дарвешлари ўзларини кўпчиликдан олиб қочмай фойдали иш билан шуғулланиши даркор эди. Деҳқончилик, тижорат, ҳатто лозим бўлса аскарлик ҳам қилишарди. Умуман, халққа фойдали бир иш билан шуғулланиш уларнинг маслакларидан бўлган.

XIV аср охири XV асрнинг биринчи ярмида яшаб ўтган текке шоирларининг пешқадами, файласуф, байрамийлик тариқатининг асосчиси Ҳожи Байрам миллат маънавиятининг юксалишида муҳим хизмати сингган шахслардандир.